Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) is een veel voorkomende, chronische geestesziekte. Mensen merken de obsessies – repetitieve gedachten, impulsen of beelden die steeds opnieuw worden ervaren alsof ze eraan vastzitten – meestal voor het eerst op in hun kindertijd. De dwanghandelingen – herhaalde gedragingen of mentale handelingen die moeten worden uitgevoerd om het gevoel van angst of vrees, veroorzaakt door de obsessies, te verminderen – beginnen meestal op volwassen leeftijd. Bij sommige mensen kunnen obsessies en compulsies echter op elk moment van het leven optreden. Behandelingen voor OCD zijn erop gericht patiënten te helpen de frequentie van hun obsessies en compulsies te verminderen. Voor de meeste mensen betekent dit dat ze samen met een therapeut werken aan het identificeren en vervolgens systematisch elimineren van niet-helpende denkpatronen in hun leven, zodat ze zich minder angstig en meer ontspannen voelen. De dwangstoornis behandeling is vaak een lang en moeizaam proces. Een verscheidenheid aan gedragstherapeutische technieken is nuttig gebleken voor de behandeling van obsessieve-compulsieve stoornissen (waaronder cognitieve gedragstherapie, exposure en reactiepreventie,21 dialectische gedragstherapie [DBT],22 en mindfulnesstherapie).23 Ondersteunende therapieën helpen ook de symptomen van OCD te verlichten; deze kunnen zelfzorgstrategieën omvatten, zoals het aanleren van ontspanningstechnieken of het bijhouden van een dagboek om ongewenste gewoonten of activiteiten te noteren.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is de meest effectieve behandeling voor obsessieve-angststoornissen. Hoewel het ook effectief is voor de behandeling van andere angststoornissen, is het uniek in zijn nadruk op het veranderen van gedachten en gedrag. Patiënten leren hun irrationele gedachtepatronen te herkennen en aan te vechten, en ze leren ook meer rationele, nuttige gedachten te vervangen. Dit proces wordt cognitieve herstructurering genoemd.
CGT is getest in grote klinische studies, die consequent aantonen dat het een effectieve en veilige behandeling voor OCD is. In zowel korte- als langetermijnstudies is CGT effectief gebleken voor de behandeling van OCD. CGT is echter bijzonder geschikt voor de behandeling van OCD omdat het kan worden gegeven in een “aanbieder-patiënt”-model. Met andere woorden, de therapeut hoeft geen expert in OCD te zijn, dus de behandeling kost de patiënt minder en kost minder tijd.
Exposure and response prevention
Exposure and response prevention (ERP) is een vorm van CGT die patiënten helpt om niet-angstige gedachten en gedragingen als reactie op hun obsessies te identificeren, uit te dagen en vervolgens te vervangen. Iemand met opdringerige beelden over het schaden van een andere persoon kan bijvoorbeeld worden gevraagd zich de persoon voor te stellen over wie hij een obsessie heeft, en zich die persoon in plaats daarvan veilig en gelukkig voor te stellen. Op deze manier ervaart de persoon de obsessieve gedachte, maar vervangt hij ook een meer helpende gedachte. Patiënten wordt ook geleerd het gewenste gedrag aan te nemen dat hun angstige gedachten tegengaat. Iemand met angst voor besmetting kan bijvoorbeeld worden gevraagd vaak zijn handen te wassen en barrières tussen zichzelf en anderen te verwijderen, zoals een ademhalingsmasker of een luchtfilter.
CGT-ondersteunde exposure kan ook worden gebruikt bij dwanghandelingen. Patiënten kan worden gevraagd zich gedurende een bepaalde periode bezig te houden met een dwanggedachte en daarna over te schakelen op een niet-compulsief gedrag. Voorbeelden van deze aanpak zijn het opgeven van ongezonde gewoonten, zoals overmatig handen wassen of het eten van bepaald voedsel, en het verrichten van handelingen die iemands gevoel van eigenwaarde vergroten, zoals het geven van een openbare toespraak of vrijwilligerswerk voor een goed doel.
Dialectische gedragstherapie
Dialectische gedragstherapie (DBT) combineert cognitieve gedragstherapie en dialectische gedragstherapie. Het is gericht op het identificeren en doorwerken van emotionele kernproblemen, die bij veel angststoornissen voorkomen. DBT is gebaseerd op het idee dat veel van de emotionele kernervaringen die bijdragen aan OCD – angst voor besmetting, schade, enz. – eigenlijk deel uitmaken van de menselijke conditie en geen “valse” bedreigingen zijn. Deze emotionele ervaringen worden “competenties” genoemd, en iemands relatie daarmee is vaak uit balans. DBT is uniek in zijn focus op het helpen identificeren en beheersen van uitdagingen die zich voordoen op alle terreinen van het leven – werk, sociaal en zelf. Dienovereenkomstig moedigt het patiënten aan om uitdagingen te identificeren en ze te verwerken in een tempo dat voor hen comfortabel en duurzaam is.
Wat nu?
Als u de diagnose OCD hebt gekregen, kan het nuttig zijn om met leden van uw geestelijke gezondheidsteam te praten over wat u hebt ervaren en wat u eraan zou willen doen. Het kan ook nuttig zijn om met een familielid, vriend of begeleider te praten over wat u wilt doen om uw leven vollediger te leven.
Met de hulp van een geestelijk verzorger kunt u beginnen vast te stellen wat uw angsten en obsessies zijn, en hoe u ermee omgaat. U kunt ook kiezen voor nieuwe, meer behulpzame reacties op uw gedachten en gevoelens. U kunt uw team voor geestelijke gezondheidszorg ook steunen door met uw hulpverlener of therapeut te praten als u vragen of zorgen hebt over wat er tijdens uw behandeling gebeurt.
Met de behandeling kunt u nieuwe copingstrategieën en strategieën leren om u te helpen uw OCD te overwinnen. Als u worstelt met uw OCD, kunt u leren om coping-strategieën in te bouwen in uw dagelijks leven om u te helpen uw gedachten en gevoelens beter te beheersen.